Lục lại tài liệu chiến tranh Việt Nam Phần 48

CWIHP (Cold War International History Project – Đề án Lịch sử Quốc tế về Chiến tranh Lạnh)

Ngọc Thu dịch

Biên Bản cuộc trò chuyện giữa Đặng Tiểu Bình và Lê Duẩn

29-09-1975

Mô tả: Đặng Tiểu Bình kể lại cuộc gặp giữa Chu Ân Lai và Hồ Chí Minh, trong cuộc gặp đó Hồ Chí Minh cáo buộc Trung Quốc đe dọa Việt Nam bằng cách đóng quân gần biên giới Việt – Trung. Lê Duẩn nói rằng, ông chưa bao giờ được nghe nói về cuộc gặp đó.

Đặng Tiểu Bình: Có một số vấn đề trong quan hệ giữa hai nước. Một số vấn đề đã xuất hiện ra khi Hồ Chủ tịch còn sống. Chúng tôi phải nói rằng chúng tôi không cảm thấy dễ chịu khi chúng tôi đọc báo chí Việt Nam và biết ý kiến của công chúng Việt Nam. Thật ra, các ông nhấn mạnh mối đe dọa từ phương Bắc. Mối đe dọa từ phương Bắc đối với chúng tôi là sự tồn tại của quân đội Xô Viết ở biên giới phía Bắc của chúng tôi, nhưng đối với các ông, [đe dọa từ phương Bắc] có nghĩa là Trung Quốc.

Lê Duẩn: Chúng tôi không nói điều đó.

Đặng Tiểu Bình: Tôi vẫn nhớ cuộc họp giữa Hồ Chủ tịch với Thủ tướng Chu [Ân Lai] và tôi, trong cuộc họp đó, Hồ Chủ tịch đã đề cập đến vấn đề này. Lúc đó, chúng tôi có vài trăm ngàn lính đóng ở Quảng Đông và Quảng Tây. Người Việt và những cán bộ đã dùng lịch sử để ám chỉ hiện tại, đề cập đến mối đe dọa từ phương Bắc. Vấn đề Liên Xô cũng được đề cập. Thủ tướng Chu [Ân Lai] sau đó nói thẳng với Hồ Chủ tịch rằng: "Ông đang đe dọa chúng tôi".

Về phần tôi, tôi hỏi Hồ Chủ tịch, có phải ông lo ngại chúng tôi đang đe dọa ông phải không? Nếu ông nghĩ như vậy, chúng tôi sẽ rút quân khỏi Quảng Đông và Quảng Tây và đưa họ lên phía Bắc. Lý do chúng tôi đóng quân ở đó là để chuẩn bị cho một kịch bản như chiến tranh Triều Tiên. Chúng tôi phải cân nhắc khả năng một cuộc tấn công của Mỹ.  Hồ Chủ tịch có nói với ông về cuộc họp đó không?

Lê Duẩn: Nói thật với ông, chúng tôi chẳng nghe gì về điều này từ Hồ Chủ tịch. Tuy nhiên, tôi đã nghe về vở kịch đó trên sân khấu.

Đặng Tiểu Bình: Lúc đó, có một số bài báo và thảo luận trong công chúng làm tổn thương mối quan hệ song phương của chúng ta. Chúng tôi đã nói với Hồ Chủ tịch về điều đó vì lợi ích của quan hệ chúng ta. Hồ Chủ tịch trả lời ngay lập tức: "Tôi không đồng ý với các ông rằng chúng tôi đang đe dọa các ông". Ông [Hồ] cũng không đồng ý với việc chúng tôi rút quân khỏi hai tỉnh. Sau đó, khi tình hình thay đổi, chúng tôi đã rút quân và đưa họ đi nơi khác.

Trong vài năm qua, những điều như thế vẫn xảy ra và dường như xảy ra thường xuyên hơn trước. Mối đe dọa từ phương Bắc là chủ đề chính, ngay cả trong sách giáo khoa của các ông. Chúng tôi không cảm thấy dễ chịu về điều này. Quan hệ của chúng ta rất là sâu sắc. Chúng tôi chưa hề thôn tín một phân (cm) lãnh thổ của các ông.

Nguồn: Wilsoncenter.org

Người dịch gửi trực tiếp cho BVN.