Lời tạ lỗi

Nguyễn Bùi An – Cựu sinh viên ĐHTH TP. HCM

Xin phép các bạn sinh viên cho tôi được gọi các bạn là em và xưng anh trong lời tâm sự này. Năm nay anh vừa bước qua tuổi bốn mươi và hơn hai mươi năm trước cũng là sinh viên như các em hiện giờ. Anh luôn chia sẻ với bạn bè và những người mà anh tiếp xúc nỗi thất vọng về các bạn trẻ hôm nay, nhất là giới sinh viên. Định kiến cứ đeo đuổi anh về lối sống thờ ơ, không chủ kiến, không chính kiến của các em, tất cả, tất cả… Cho đến ngày 5/6/2011 và ngày 12/6/2011 anh mới thấy vỡ oà ra trong anh một gã tội đồ. Chính anh mới là người chỉ biết nói chớ không dám làm. Chính anh là người tuy đau đáu về sự dấn thân, nhưng cuộc dấn thân thật sự đã bị nỗi sợ hãi đánh cho tan tác.

Trong mắt tôi

Nguyễn Thông

Trưa nay tôi uể oải lầm lũi chạy xe về, khác hẳn với một tuần trước đầy phấn chấn. Nỗi buồn cứ quay quắt, ồn ào khiến mình mệt mỏi. Chả dám than trách bởi đã xác định trước rồi, đường đời lắm nỗi gian nan. Không thể viết ngay được, mà mình lại vốn chậm chạp, viết cũng chậm. Nhưng không thể không viết.

Người xưa khi cần tăng tính thuyết phục cho điều gì đó thường quả quyết “mắt thấy tai nghe”. Những gì tôi biên ra đây là qua con mắt của tôi, còn bạn có tin hay không thì tùy.

Điểm lại một chút: 6 giờ 30 sáng bà xã chưa dậy, tôi ghi vội mấy chữ để trên bàn rồi xách xe đi. Đi về có báo cáo, tuy hơi mất tự do nhưng trong trường hợp này có cái hay của nó. Đến cơ quan gặp đồng nghiệp Mr. Do cũng vừa tới. Nó trẻ, nhanh hơn mình, bỏ xe máy lại, lủng lẳng chiếc máy ảnh ống kính dài, thoắt cái đã ngoắc xe ôm vù mất. Mình cũng kêu một chiếc, bảo bác tài nhẩn nha dọc đường để xem nhân tình thế thái. Sài Gòn vẫn ồn ã nhộn nhịp, chả ai biết sau những gương mặt kia là những suy nghĩ gì. Tới Nhà hát thành phố, dòng đời thường vẫn như hôm qua hôm kia hoặc có thể ngày mai nên mình bảo bác tài quành về nhà thờ lớn. Kia rồi sự khác lạ. Người đông hơn, đứng đầy trên vỉa hè đường Hàn Thuyên, Quảng trường Công xã Paris và vườn cây trước dinh Độc Lập, càng ngày càng đông. Và dù chỉ là tay mơ, mình rất dễ dàng nhận ra nhan nhản công an, an ninh chìm nổi, rồi đủ loại sắc phục dân phòng tự vệ làm xanh mặt nhân dân. Họ chả cần giấu diếm, oai vệ vác dùi cui, cứ vài ba anh lại có một anh tay cầm bộ đàm, lúc líu lo lúc thầm thì ngó trước ngó sau rất chi là bí mật. Thôi tí nữa mình sẽ kể kỹ hơn về mấy “đồng chí” này bởi họ là nhân vật chính của ghi chép hôm nay.

Yêu nước đo bằng gì?

Vũ Thị Phương Anh

Trước hết, xin giải thích cái tựa. Thì, các bạn biết rồi đấy, tôi làm nghề đo lường mà lại. Mà là "đo lường giáo dục" cơ đấy, tức là đo mấy cái khái niệm (tiếng Anh là "construct", mà cố GS Dương Thiệu Tống đã dịch là "khái niệm tạo lập", nhưng mà nghe nó trúc trắc quá, nên tôi tạm gọi là "khái niệm") vốn là những cái mà mấy nhà lý thuyết bày đặt nghĩ ra theo kiểu thừa giấy vẽ voi, chứ không tồn tại dưới dạng vật lý (physical existence).

Ví dụ như "thông minh" – nó là cái gì, nhỏ to lớn bé ra sao, chẳng có ai thấy bao giờ cả, nhưng ai cũng có quyền nói, "thằng bé đó thông minh lắm", hoặc "con bé đó hơi chậm chạp" (ý nói kém thông minh, cái này hồi bé là tôi hay bị người khác nói lắm!).

Vừa đi đường vừa kể chuyện (phần 2)!

Vừa đi đường vừa kể chuyện (phần 2)!

Lê Dân – TTX Lê Dân (danlambao), từ Sài Gòn – Việt Nam

Từ sau vụ xuống đường biểu tình ngày 5-6, tình hình Sài Gòn trở nên căng thẳng do dư âm của vụ biểu tình để lại quá lớn đồng thời nó vừa mới xảy ra vừa đúng 7 ngày, còn mới hơn cả vụ tàu Trung Quốc lại tiếp tục cắt cáp lần 2 của Việt Nam, họ cũng chỉ dám ra tay cắt lại sau 14 ngày, thời gian giãn cách gấp đôi. Do đó, tôi cứ nghĩ chắc khả năng xảy ra [biểu tình] không cao nhưng với trách nhiệm của một nhà báo "bán chuyên nghiệp" thì không có lý do gì tôi không có mặt ở những thời điểm mang tính nhạy cảm cao như vậy.

Làm thất bại Chiến lược "Diễn biến hòa bình": Cố tình hiểu sai hay “a dua”?

Nguyễn Hải Thanh

"Gần đây, trên một vài trang blog cá nhân xuất hiện những ý kiến lạc lõng về “tự do sáng tạo” và đòi tách văn nghệ ra khỏi hệ thống chính trị". Ai mà hô hào như vậy (có biết đó là một hình thức "diễn biến hòa bình" không?) thì phải ra "đầu thú" ngay, nghe chưa?  Hãy quỳ mọp xin Đảng và Nhà nước khoan hồng, may ra còn được phép kiếm cơm nuôi vợ con. Báo này chỉ trích thêm: "Họ kêu gọi văn nghệ sĩ sáng tạo “tự do” không phụ thuộc vào một hệ tư tưởng nào và cũng không cần tiền tài trợ của Nhà nước". À, thì ra KHÔNG muốn nhận tiền của nhà nước là tội lớn! Trần Hữu Dũng

Dân Hồng Kông tham gia đêm canh thức cho Thiên An Môn

Mai Vân

Đêm cầu nguyện cho các nạn nhân Thiên An Môn tại công viên Victoria, Hồng Kông, 04/06/2011 REUTERS

Hàng chục ngàn người tại Hồng Kông đã tham gia đêm không ngủ vào hôm qua, 04/06/2011 để tưởng niệm các nạn nhân vụ Thiên An Môn. Đã có 150.000 người theo ban tổ chức, 77.000 theo cảnh sát, tràn ngập công viên Victoria, nơi tổ chức sự kiện, dưới sự canh chừng cẩn mật của lực lượng an ninh.

Phóng viên AFP mô tả cảnh đám đông mặc màu đen, tức là màu tang, thắp nến, và hát lên những bài ca trang nghiêm, nhiều người rưng rưng nước mắt.

Một người phụ nữ 48 tuổi, bà Gladys Liu, nhắc lại với giọng đầy cảm xúc: “Tôi đến đây với con tim nặng trĩu, tôi còn nhớ cảnh xe tăng được gởi đến Thiên An Môn để đàn áp cuộc biểu tình của sinh viên. Thời ấy, tôi theo dõi tin tức rất sát và không ngờ là diễn biến lại đến mức như thế. Tôi muốn cho con tôi biết những gì đã xẩy ra, những sự kiện mà không bao giờ người ta dậy ở trường học.”

Một nữ sinh viên, cô Melissa, cho biết là cô muốn tìm hiểu sự thật. Sinh viên ngày nay, theo cô, rất khâm phục cuộc đấu tranh của lớp đàn anh năm 1989.

Không còn sợ hãi

Aung San Suu Kyi

Bà Aung San Suu Kyi sinh ngày 19/6/1945, là một lãnh tụ đối lập tại Miến Điện. Bà là con gái tướng Aung San (1915-1947), người thành lập quân đội Miến Điện, với quan niệm “quân đội phục vụ tổ quốc chứ không phục vụ một cá nhân hay đảng phái nào”. Ông là có công lớn giúp Miến Điện giành độc lập từ thực dân Anh. Ông bị ám sát 6 tháng trước khi Miến Điện độc lập vào năm 1947. Đến nay, ông vẫn được người dân kính trọng và yêu mến như một anh hùng dân tộc. Bà Aung San Suu Kyi lấy bằng cử nhân Triết học, Chính trị và Kinh tế năm 1969 tại Đại học Oxford, và bằng tiến sĩ Đông phương và Phi châu học năm 1985 tại Đại học London. Bà lập gia đình năm 1977, có 2 con trai, chồng bà là tiến sĩ Michael Aris (1946-1999), chuyên gia nghiên cứu Văn Hóa Tây Tạng. Năm 1988 bà trở về Miến Điện khi mẹ lâm bệnh và sau đó bà trở thành lãnh tụ cuộc đấu tranh vì dân chủ lúc đó đang đến hồi quyết liệt. Vì các hoạt động dân chủ, bà bị quản thúc tại gia từ 20/7/1989. Dù bị quản thúc, trong cuộc tổng tuyển cử năm 1990 tại Miến Điện, Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ của bà giành được 59% số phiếu bầu toàn quốc, và 81% (392/485) số ghế tại Quốc hội. Nhưng kết quả này bị nhà cầm quyền quân phiệt Miến Điện bác bỏ. Bà được trao Giải Sakharov Vì Tự do Tư tưởng năm 1990, Bài “Không còn sợ hãi” (Freedom From Fear) dưới đây là diễn văn được đọc tại lễ trao giải vắng mặt bà, diễn ra tại Strasbourg ngày 10/7/1991. Trong tuần lễ sau đó, diễn văn này xuất hiện đầy đủ hoặc được trích đoạn trên các tờ The Times Literary Supplement, New York Times, Far Eastern Economic Review, Bangkok Post, Times of India và trên báo chí Đức, Na Uy, Ái Nhĩ Lan. Aung San Suu Kyi được trao giải Nobel Hoà Bình năm 1991, khi vẫn đang bị quản thúc. Trong 21 năm từ 1989 đến 2010, có cả thẩy 15 năm bà bị quản thúc tại gia. Bà được trả tự do ngày 13/11/2010. Diễn văn này được đăng lại trong cuốn “Freedom From Fear”, do Penguin Books ấn hành năm 1995. Các đề mục nhỏ là của người dịch. An Văn

Trung Quốc vẫn từ chối nhận trách nhiệm về vụ thảm sát Thiên An Môn

Thanh Hà

Nghị sĩ và nhà đấu tranh dân chủ, Leung Kwok-hung (Lương Quốc Hùng) (trái) – biệt danh "Tóc dài", đốt lá thư phản kháng, sau cuộc tuần hành bên ngoài trụ sở của Bộ Ngoại giao Trung Quốc tại Hồng Kông, 29/5/2011. REUTERS/Tyrone Siu

Trước ngày kỷ niệm vụ thảm sát Thiên An Môn, tổ chức bảo vệ nhân quyền Mỹ, Human Rights Watch và tổ chức bảo vệ nhân quyền Trung Quốc CHRD, có trụ sở tại Hồng Kông, vào hôm nay (2/6/2011) cùng lên án chính sách đàn áp các nhà đối lập của chính quyền Bắc Kinh.

Cuộc thảm sát tại quảng trường Thiên An Môn diễn ra trong đêm ngày 3 rạng sáng ngày 4/6/1989 đã làm hàng trăm,  thậm chí hàng ngàn người thiệt mạng. Giám đốc Human Rights Watch đặc trách về châu Á, bà Sophie Richardson, cho rằng : “Chính sách bịt miệng các thành phần ‘‘gây bất ổn’’ trong xã hội đang diễn ra tại Trung Quốc từ giữa tháng Hai tới nay không khỏi làm mọi người liên tưởng đến việc Bắc Kinh luôn bác bỏ những lời cáo buộc cho rằng Thiên An Môn là một vụ thảm sát”.

Theo bà Richardson, “việc từ chối nhìn nhận trách nhiệm trong đợt đàn áp đẫm máu tại quảng trường Thiên An Môn chứng tỏ  ”chiến lược đàn áp thô bạo” vẫn còn mang tính thời sự tại quốc gia này […] Phản ứng thô bạo trước các cuộc biểu tình tại Tây Tạng, Tân Cương hay Nội Mông cho thấy là tương tự như hơn 20 năm về trước, Trung Quốc vẫn chưa sẵn sàng giải quyết ôn hòa các vấn đề xã hội. Ít có khả năng hy vọng rằng, một cuộc đàn áp đẫm máu tương tự như đã từng xảy ra vào năm 1989 sẽ không tái diễn.”

Bà mẹ Thiên An Môn đòi danh dự cho con

Một chính phủ sắt máu như Trung Cộng mà cũng đã phải giở trò mua chuộc đối với các bà mẹ có con bị giết thảm trong vụ Thiên An Môn, chứng tỏ trên đời này không có cái kim nào trong bọc giấu được mãi. Nhưng Thiên An Môn hay “Lục tứ” là một trong chuỗi dây xích phản ánh đặc điểm bản chất của một thứ chủ nghĩa phi nhân tính mọc lên đầu thế kỷ XX và về cơ bản kết thúc vào cuối thế kỷ, nay muốn xóa bỏ những dấu mốc lịch sử tạo nên sợi dây xích xích vào cổ nhân loại ấy bằng tiền sao? Khéo dở hơi lão đại bá mới phất lên quá tự tin ở túi tiền của mình tưởng muốn làm đảo điên lịch sử thế nào cũng được, muốn mua đất đai tài nguyên rừng núi của nước nào cũng xong. Nhưng người liêm sỉ trên thế giới này còn nhiều lắm, định giở trò làm đảo điên thế giới bằng củ cà rốt có dễ đâu, trong khi cây gậy của các ngài thì đang phang tứ tung như một tên cướp hung hăng mà xuẩn ngốc làm tứ bề láng giềng ai cũng cảnh giác và cả nhân loại thì bịt mũi chế giễu. Muốn đem tiền ra chuộc nhân phẩm cho mình ư? Được lắm. Nhưng hãy điểm lại đi, kể từ khi chính thể CHNDTH thành lập đến 1976, chỉ nói người Hán không thôi, theo ông Tân Tử Lăng đã có đến 57 triệu 500 ngàn người chết dưới bàn tay vị chúa tể khai sáng ra chính thể đó rồi. Các ngài đã đẩy con dân các ngài xuống hàng hạ đẳng phải ăn thịt con cái để sống, lấy bao nhiêu tiền để chuộc lại cái tội súc vật hóa con người ấy cho đủ? Đó là chưa kể các dân tộc tự trị mà các ngài giở trò cưỡng bách thâu tóm vào lãnh thổ Đại Hán của mình, còn bao nhiêu chục triệu nữa đây? Thế giới đang có những chuyển động ghê gớm không cách nào cưỡng lại được đâu. Đến như nước Nga cũng xuất thân cộng sản đấy thôi, mới đầu còn bỏ phiếu trắng tại Hội đồng Bảo an về Lybia, nay chẳng đã đứng hẳn về phe phủ quyết Ghadaphi đấy thôi. Mùa xuân của châu Phi trước sau gì cũng là một sự thật hiển nhiên rồi, mặc dù đám tài phiệt cả Tây lẫn Đông đâu có muốn. Chỉ có một con đường để “hồi đầu” ông Đại Hán có biết không – đấy là tự do và dân chủ cho mọi con người. Các bà mẹ Thiên An Môn muốn nhắn với ông điều cốt thiết ấy. Bauxite Việt Nam

Độc quyền yêu nước và nguy cơ

PV Quốc Doanh

Mỗi con người hiểu rõ mình qua những thành công và cả thất bại. Một tổ chức, một dân tộc cũng vậy. Đảng cộng sản Việt Nam lâu nay tự coi như một tổ chức lãnh đạo “tài tình sáng suốt, đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”, nhờ theo Chủ nghĩa Mác-Lê nin “bách chiến bách thắng”. Điều đó chính là nguy cơ.

Bởi không sai lầm là tự huyễn hoặc, lâu ngày thành cao ngạo, sẽ không lo sửa mình nữa mà chỉ lo giữ vị trí lãnh đạo. Cổ kim loài người, vị trí lãnh đạo chỉ giữ được khi biết luôn sửa mình để làm tròn vai trò lãnh đạo. Bác Hồ trong Di chúc từng dặn, sau khi thống nhất đất nước, việc trước tiên Đảng phải làm là “chỉnh đốn Đảng”.

Không “chỉnh đốn” nghiêm túc theo lời Bác dặn, Đảng đã dần dần chỉ lo “sắp xếp, bố trí” ghế quyền lực và nhiều đảng viên có quyền lực chỉ lo tư lợi. Hồi nào, yêu nước là quyền của những người làm cách mạng (hoặc đi theo cách mạng) và gia đình của họ được gọi “gia đình cách mạng”. Điều này duy trì kéo dài sau chiến tranh, bên cạnh ưu đãi vật chất còn được tự do nói về lòng yêu nước như một đặc quyền, đã không ổn. Gần đây, quyền yêu nước bị thu hẹp, chỉ được tự do thể hiện lòng yêu nước khi phù hợp với quan niệm của một số đương quyền, theo cách của đương quyền. Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ bị xử tù có lý do này.

Đam mê và dân chủ

Hội Phụ (*)

Ý tưởng của de Tocqueville cao siêu quá, người đọc cần thêm thời gian suy nghĩ thì mới tiếp thu được. Tuy nhiên, câu nói "Các cuộc cách mạng bao giờ cũng ăn thịt con em mình trước" hình như đang xảy ra ở một vùng đất nào đấy! Theo nhận xét thô thiển của một kẻ không biết gì về triết học, sự thành công trong phạm trù dân chủ của Mỹ có thể tóm gọn trong hai điểm: 1. Mọi người lắng nghe và chấp nhận sự khác biệt cho phát triển chung của cộng đồng hay đất nước (community and country). Tinh thần phản biện cao của trí thức lan rộng đến mọi tầng lớp khác trong xã hội. 2. Dân – người chủ thật sự của đất nước – thể hiện quyền lực của họ qua các cuộc bầu cử tự do, qua hệ thống báo chí độc lập và qua các cuộc họp làng xã (townhall meetings). Một lần nữa, lãnh đạo của vùng đất nói trên thường dùng ổn định chính trị làm cơ sở cho trấn áp – ngoại trừ họ ra, không ai khác được làm "cách mạng"! Thực tế là ở Mỹ có "cách mạng" mỗi 4-8 năm. Thời gian dẫn đến "cách mạng" rất găng cho lãnh đạo và cho những người muốn thay đổi lãnh đạo. Nhưng cách mạng ở Mỹ không bao giờ có máu đổ, có hỗn loạn chính trị là nhờ hai nguyên lý nêu trên. Và thay vì dãy chết, Mỹ vẫn là nước hàng đầu trên thế giới, hơn 200 năm sau khi lập quốc. Chúng ta có thể ước mơ được không ? Thái Văn Cầu

Tìm hiểu những cuộc cách mạng 2011

(Chỗ yếu kém và sức bật của các chế độ độc tài Trung Đông)

Jack A. Goldstone, Foreign Affairs, số tháng Năm/tháng Sáu, 2011

Trần Ngọc Cư dịch

Cứ cho là việc điều hành quốc gia của các thủ lĩnh độc tài tại Trung Đông là khác hẳn với các chế độ “dân chủ ngàn lần hơn”. Nhưng những vấn đề kinh tế – xã hội mà họ đang đối phó sao lại thấy quen quen: vật giá leo thang phi mã, khoảng cách giàu nghèo mở rộng hoang hoác, nạn tham nhũng hoành hành thô bạo, số người trẻ thất nghiệp rất lớn, nền kinh tế không tạo đủ công ăn việc làm cho hàng hàng lớp lớp sinh viên tốt nghiệp đại học… Bài tiểu luận sau đây nêu bật những vấn đề này như là một thứ nhiên liệu nhen nhúm các cuộc cách mạng tại Trung Đông, đã và đang diễn ra. Nhưng tác giả, Giáo sư Jack A. Goldstone, đã thận trọng cảnh báo rằng các phản ứng cực đoan từ các cuộc cách mạng có thể làm tổn thương tiến trình dân chủ hoặc có thể đưa đến chiến tranh. Thiết tưởng, những nỗ lực nhằm từng bước xây dựng một xã hội dân sự vững chắc là con đường dẫn đến dân chủ an toàn hơn. Bauxite Việt Nam