Thủy điện và lỗ hổng trong quy trình vận hành

Tô Văn Trường

Quy hoạch thiết kế các hồ chứa của ta vẫn bị chi phối lợi ích ngành và quy trình vận hành mới chỉ thực hiện cho bài toán mùa lũ

Các công trình hồ chứa thủy lợi, thủy điện lớn nhỏ khác nhau đã và đang xây dựng góp phần đáng kể vào việc phát triển kinh tế xã hội ở nước ta. Tuy nhiên, trong công tác quy hoạch thiết kế và đặc biệt là công tác quản lý vận hành các liên hồ chứa theo bài toán hệ thống vẫn còn nhiều bất cập do cả nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan.

Ngày 13/10/2010 Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã ký văn bản số 1879/QĐ-TTg: Phê duyệt danh mục các hồ thủy lợi, thủy điện trên lưu vực sông phải xây dựng quy trình vận hành liên hồ chứa. Theo đó, các hồ chứa được xây dựng trên lưu vực 11 sông phải xây dựng quy trình vận hành liên hồ chứa để thống nhất về việc xả lũ, đảm bảo phát điện, và an toàn cho dân cư vùng hạ du.

Tổn thất do ô nhiễm môi trường Việt Nam có thể lên tới 5,5% GDP/năm

Thanh Tuyền

Chưa có đô thị nào được công nhận xanh – sạch

Kênh rạch ô nhiễm ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của người dân. Ảnh: Lê Quỳnh

SGTT.VN – Ngày 10.6, tại Hà Nội, bộ Tài nguyên & Môi trường (TN&MT) đã công bố báo cáo môi trường quốc gia 2010. Theo báo cáo này, tốc độ suy thoái môi trường ở nước ta tiếp tục gia tăng, Việt Nam xếp vào nhóm 15 nước hàng đầu thế giới về suy giảm số loài thú, nhóm 20 nước hàng đầu về suy giảm số loài chim. Ngân hàng Thế giới đánh giá, chúng ta có thể phải chịu tổn thất do ô nhiễm môi trường lên tới 5,5% GDP mỗi năm.

Môi trường nước mặt ở hầu hết các đô thị và ở nhiều lưu vực sông đều bị ô nhiễm chất hữu cơ. Ở hầu hết các sông, hồ, kênh, rạch trong nội thành, nội thị, trị số hàm lượng các chất ô nhiễm của các thông số đặc trưng ô nhiễm hữu cơ đều vượt trị số giới hạn tối đa cho phép đối với nguồn nước loại B từ 2-6 lần. Đây là thông tin do TS Hoàng Dương Tùng, phó tổng cục trưởng tổng cục Môi trường cho biết tại hội nghị.

Tại TP.Hà Nội và TP.HCM, ô nhiễm chất hữu cơ trong môi trường nước mặt và ô nhiễm bụi trong môi trường không khí vào loại nhất nhì thế giới. Hầu hết chưa có đô thị nào được công nhận là đô thị sạch/đô thị xanh (nước sạch, không khí sạch, đất sạch). Tình trạng ô nhiễm môi trường ở các đô thị đáng lo ngại.

Nhà máy đóng tàu Dung Quất xả bùn thải ra biển

Minh Đức

Nhà máy đóng tàu Dung Quất. Ảnh: TL SGTT

SGTT.VN – Hàng trăm hộ dân ở thôn Sơn Trà, xã Bình Đông, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) đang hết sức bức xúc trước tình trạng công ty TNHH một thành viên công nghiệp tàu thuỷ Dung Quất cho nhà máy đóng tàu Dung Quất đổ bùn thải, đất đá ra biển, gây ô nhiễm môi trường tại khu vực cửa biển Sa Cần.

Bà Trần Thị Lan ở thôn Sa Trà, xã Bình Đông, bức xúc: “Công ty đã đổ bùn thải của nhà máy đóng tàu Dung Quất xuống khu vực cửa biển Sa Cần gây nguồn nước đục ngầu, luồng lạch bị cạn, thả lưới thì bị vướng đất, đá, nên không thể ra vào đánh bắt thuỷ sản được”. Theo nhiều người dân nơi đây phản ánh, công ty TNHH một thành viên công nghiệp tàu thuỷ Dung Quất đã cho xe ben, xe trọng tải lớn chở bùn thải, đất đá đổ ồ ạt xuống xung quanh cửa biển Sa Cần từ những tuần trước.

Ông Phan Hoà, chủ tịch UBND xã Bình Đông, huyện Bình Sơn xác nhận: “Sau khi tiếp nhận thông tin phản ảnh từ người dân, chúng tôi tổ chức đi kiểm tra hiện trường, làm việc với ban lãnh đạo công ty thì họ xác nhận việc đổ bùn thải, đất đá dư thừa sau quá trình thi công nhà máy đóng tàu Dung Quất gây ảnh hưởng môi trường biển, làm ảnh hưởng đời sống của bà con ngư dân nơi đây”.

Đập thủy điện có lỗi trong việc sông Hồng biến sắc

Đức Dương   Bọt trắng, mang theo mùi hôi thối xả ra sông   Trong nhiều ngày qua, phóng viên KH&ĐS tiếp tục ngược dòng sông Hồng đi tìm nguyên nhân dẫn đến dòng sông này biến sắc, ô nhiễm. Được sự giúp đỡ của người dân Bảo Hà (Lào Cai), thủ phạm đầu tiên dần dần lộ  diện… Ông Phạm Đức Thuận, giám đốc Sở TN&MT tỉnh Lào Cai cho biết thêm: Một trong những nguyên nhân khiến sông Hồng biến sắc là do việc xây dựng các nhà máy thủy điện ở khu vực đầu nguồn đã làm cho lượng nước suối cung cấp cho sông Hồng giảm. Xả thải trực tiếp Kể từ  năm 2005, khi nhà  máy chế biến tinh bột sắn thuộc Công ty Chế biến nông sản, thực phẩm Hiếu Hưng đi vào hoạt  động, thì cũng là lúc những người dân thuộc xã Tân An, huyện Bảo Hà phải chịu sự tra tấn của ô nhiễm do nhà máy này gây ra.

Thác Cam Ly mơ mộng thành nơi chứa nước thải

Hoàn toàn thất vọng. Đó là tâm trạng của tuyệt đối du khách khi tới tham quan thác Cam Ly Đà Lạt vào thời điểm này. Nhiều người dân sống gần thác Cam Ly Đà Lạt cho biết, chưa có năm nào thắng cảnh quốc gia này lại ô nhiễm tệ hại đến vậy. Một du khách chia sẻ: "Đứng cách xa dòng thác cả vài chục mét dư nhưng chúng tôi đã ngửi thấy mùi hôi tanh bốc lên nồng nặc. Thất vọng quá!…". Theo quan sát của PV, cả dòng suối đặc quánh nước thải đen ngòm của thành phố. Phía dưới thác, bọt tung trắng xóa tạo thành những tảng băng nổi bồng bềnh bao trùm lên toàn bộ mặt nước.

Thái Lan – “góc tối” trên đường công nghiệp hóa

Hồng Vân   Chị Maliwan với hơn 300 giấy chứng tử của người dân Mae Moh trong kỳ họp lần 40 của ADB tại Nhật – Ảnh: Greenpeace   TT – Những khu công nghiệp mọc vội, những đập thủy điện ồ ạt dựng lên, chất thải giết chết các dòng sông, gây ô nhiễm bầu trời, bệnh tật xuất hiện, nguồn sống thu hẹp dần… đó là những “sự cố” mà đất nước láng giềng Thái Lan đang gánh chịu. Tuổi trẻ tường trình những câu chuyện từ những làng quê trên đất Thái. Kỳ 1: Hồ sơ của 300 cái chết Tháng 5-2007, hội nghị hằng năm lần 40 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Nhật Bản xuất hiện một phụ nữ Thái Lan. “Món quà” mà chị Maliwan Najwirot mang đến trình hội nghị là hơn 300 giấy xác nhận tử vong của người dân Mae Moh nằm trong vùng bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm từ Nhà máy điện than ở Mae Moh. Chị hỏi Chủ tịch ADB một câu hỏi khó: “Ông cảm thấy thế nào khi tiền đóng thuế của mình và người dân Nhật Bản đem cho vay đã giết chết 300 người dân Mae Moh?”. ADB sau đó đã ngưng hoàn toàn các khoản cho vay với dự án Mae Moh.

Ô nhiễm vùng mỏ Sin Quyền

Văn Hoàng ThienNhien.Net – Từ khi phân xưởng tuyển quặng đồng thuộc Công ty mỏ – tuyển đồng Sin Quyền Lào Cai (Tổng Công ty khoáng sản – TKV) được đưa vào hoạt động, cũng là lúc người dân xung quanh khu mỏ phải sống chung với môi trường ô nhiễm. Công ty mỏ – tuyển đồng Sin Quyền Lào Cai chính thức đi vào hoạt động sản xuất ngày 20/05/2006. Nằm trên địa bàn 2 xã Cốc Mỳ và Bản Vược, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, Công ty mỏ – tuyển đồng Sin Quyền có tiền thân là Xí nghiệp liên doanh đồng Lào Cai, sau đó là Xí nghiệp mỏ tuyển đồng Sin Quyền Lào Cai.. Được biết, diện tích đất mà Công ty thu hồi phục vụ cho khai trương khu mỏ là 800ha, hàng năm khai thác 1 triệu tấn quặng thô. Hồi đầu tháng 9/2010 qua thăm do địa chất, khu mỏ đã phát hiện thêm 50 triệu tấn quặng đồng, trở thành mỏ đồng đứng đầu Đông Nam Á về trữ lượng.

Những ngôi làng… chờ chết ở Nghệ An

Mẹ con chị Sen bên bàn thờ anh Triều (Tin tuc 24h) – Người dân Nghĩa Lộc, Nghệ An giờ mới thấm thía câu nói: “Ra ngõ là gặp… ung thư” mà nhiều người dân ở các địa phương khác vẫn gọi. Có xóm có tới hơn chục gia đình có người chết vì ung thư và người ta gọi đó là “xóm chết chóc”. Bệnh ung thư với mức độ “tàn phá” khủng khiếp, đang được ví như một “sát thủ” bao trùm nhiều làng, xã ở một số địa phương trong cả nước. Ước tính, mỗi năm tại Việt Nam có 75.000 người chết vì ung thư, gấp 7 lần số tử vong do tai nạn giao thông và đang có xu hướng gia tăng. Riêng tại Nghệ An, mức độ ô nhiễm và chết chóc tại địa phương này nếu liệt kê thì thuộc hàng “topten” trong cả nước. Ung thư đang trở thành một tai họa, giáng xuống đầu những người dân vô tội… Lại một làng nữa “dính” ung thư Năm 2005, xuất xứ của tên gọi “làng ung thư” bắt đầu được khởi xướng khi các ngành chức năng tình cờ phát hiện tại xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao (Phú Thọ), chỉ trong vòng mấy năm, đã có hàng trăm người vô tội bị chết bởi căn bệnh ung thư. Nguyên nhân chính được xác định là do người dân quanh vùng dùng nguồn nước bị ô nhiễm, mà thủ phạm chính lại là Nhà máy Hóa chất Lâm Thao.

"TP.HCM là một Vedan khổng lồ"

Giang Sơn SGTT.VN – Ông Nguyễn Thanh Nguyên, phó chủ tịch UBND tỉnh Long An đã ví von như vậy trong cuộc họp về môi trường. Cá chết tại các làng nuôi cá bè ở phường Thống Nhất, Biên Hoà, Đồng Nai vào tháng 6.2010 Ảnh: Giang Sơn

Tất cả các địa phương cùng thiệt hại

Hiện trạng các thuỷ điện bậc thang trên lưu vực sông Đồng Nai. Ảnh: TL   SGTT.VN – Sông Đồng Nai với quy hoạch thuỷ điện chằng chịt làm ảnh hưởng nguồn nước vùng hạ du. Những khu công nghiệp, làng nghề xả thải khiến những ảnh hưởng ô nhiễm dây chuyền cho các địa phương có con sông này đi qua. Đã xuất hiện tình trạng “xung đột môi trường” giữa các địa phương như cảnh báo mới đây của bộ trưởng bộ Tài nguyên và môi trường Phạm Khôi Nguyên. Giải pháp tổng thể nào cho toàn khu vực? Tiến sĩ Nguyễn Đình Hoè, trưởng ban Phản biện xã hội – hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam, đã có cuộc trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị xung quanh câu chuyện này. Thưa ông, lời giải cho bài toán phát triển “lợi ích của tỉnh này là tai hoạ cho tỉnh khác”? Đây chính là “cái giá” chúng ta phải trả cho việc phát triển thiếu bền vững. Các địa phương hiện nay sử dụng nguồn nước, cũng như tài nguyên như những người “không hiểu biết”, với mục tiêu thoả mãn nhu cầu. Anh nào khai thác cứ khai thác, anh nào xả cứ xả, mà không quan tâm đến dân cư, các khu vực khác. Diễn biến môi trường là một quá trình tích luỹ chậm hay còn gọi là sự cố trường diễn. Nó khác các sự cố cấp diễn như bão hay triều cường đến nhanh, dễ nhận biết… nó lầm lũi tiến và vận vào chính chúng ta. Nếu các địa phương không tôn trọng, các địa phương sẽ phải trả giá, chứ không đơn thuần anh gây thiệt hại cho tôi mà anh không bị ảnh hưởng gì. Đặc biệt, có những sự cố trường diễn hậu quả không thể cải thiện được, đất sẽ thành đất bỏ hoang. Chúng ta không thể sống được, phải di dân đi nơi khác.

Kiến nghị của Hội Sinh thái Việt

Thảm hoạ sinh thái ở một nước không chỉ là chuyện sinh tử của người dân nước đó. Trái đất là của chung và con người ngày nay là Công dân Thế giới. Trên ý nghĩa đó, Hội Sinh thái Việt đưa ra một bản kiến nghị trực tuyến, kêu gọi các Công dân Thế giới ký tên yêu cầu Chính phủ Việt Nam dừng ngay các dự án khai thác bauxite tại Tây Nguyên. Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc Thông cáo báo chí và toàn văn Kiến nghị của Hội Sinh thái Việt. Bauxite Việt Nam VIET ECOLOGY FOUNDATION Harmonizing the Web of Life. 4888 NW Bethany Blvd, Ste. K5232 Portland, OR 97229 – USA TEL: (503) 593 – 0742 FAX: (503) 593 – 0740 EMAIL: vefmedia@vietecology.org WEB: www.vietecology.org

Vụ án Vedan: ô nhiễm trong guồng máy lãnh đạo

Lê Quốc Trinh, Canada Theo lẽ thường tình, một chính phủ do dân lựa chọn và bầu lên công khai, là một tập thể những người có khả năng điều hành và chịu trách nhiệm trước toàn dân về những vấn đề liên quan đến sức khoẻ, an ninh, an toàn của người dân. Thế mà vụ án Vedan kéo dài suốt 10 năm trời đằng đẵng, bây giờ mới đi đến bồi thường thiệt hại chứng tỏ rằng công ty này có một cái ô dù rất chắc che chở trên đầu, đến nay vì lẽ gì đó chiếc dù bị lủng mà bị mất bảo kê, thế thôi. Đại hội ĐCS sắp diễn ra trong một bối cảnh căng thẳng từ trong ra đến ngoài, ai cũng thấy dư luận phản hồi càng ngày càng bực bội, gay gắt hơn, nhiều tiếng nói phê bình thẳng từ trong hàng ngũ đảng viên, cho đến những bác nông dân bị oan khiên, bị đàn áp, trù dập trong bóng tối, những nhà trí thức đấu tranh dân chủ liên tục bị bắt bớ giam cầm, là một trong những yếu tố cho thấy dân tộc Việt Nam muốn đứng lên giành lại quyền sống. Một câu hỏi quan trọng cần phải đặt ra: "Nhà Nước VN có thật sự  làm việc với công ty Vedan để bảo đảm rằng cơ sở sản xuất bột ngọt đã giải quyết dứt điểm vấn đề xử lý chất thải cực độc (có chứa hoá chất cyanure), từ nay dứt khoát không còn gây tác hại ô nhiễm trong môi trường sống xung quanh (đất, nước, không khí)?". Đây là vấn đề mấu chốt của hiện tại và tương lai, bảo đảm cho đời sống dân cư xung quanh nhà máy. Thế nhưng chưa hề nghe ông Bộ Trưởng Phạm Khôi Nguyên lên tiếng xác nhận điều này trên báo chí truyền thông.