Trao đổi của giới trí thức xung quanh tình hình Thái Lan

Đề nghị của GSTS Nguyễn Thu:
Bài Thái lan có “loạn” như chúng ta tưởng? của Kami được đăng lại trên trang BVN ngày 18-7-2010, đã làm dấy lên một đôi điều băn khoăn cho nhiều bạn đọc. Dĩ nhiên là các vấn đề an sinh xã hội, giáo dục và y tế… của Thái Lan chắc chắn là phải hơn đứt CHXHCNVN chúng ta rồi; còn có nước nào trong khu vực mà các vấn đề cốt lõi của đời sống nhân dân (cả thành thị lẫn nông thôn) như môi trường sống, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giáo dục thế hệ trẻ cho tương lai đất nước… lại có thể tồi tệ hơn Việt Nam (nếu không kể Myanmar, Bắc Triều Tiên và Cam Bốt).

Tuy nhiên có lẽ việc trả lời chính xác câu hỏi sau đây là cực kỳ quan trọng cho các nước đang phát triển như nước ta:

Với GDP vào khoảng 5000 USD/năm trên đầu người mà Thái Lan thực hiện được mạng lưới an sinh xã hội, giáo dục, y tế… cho toàn dân tốt như mô tả trong bài viết của Kami thì quả thật là một mô hình phát triển đáng cho VN và các nước đang phát triển khác khâm phục và học tập.

Nếu đúng như thế thì phải chăng những xáo trộn vừa qua có thể xem như một phản ảnh “ý chí dân tộc” của Thái Lan đang muốn vượt cái “bẫy thu nhập” để tiến lên một bậc phát triển cao hơn, hơn là một khủng khoảng chính trị mang tính “đấu tranh giai cấp”?”

Rất mong được các anh chị am hiểu tình kinh tế khu vực, như các Anh Vũ Quang Việt, Nguyễn Mạnh Hùng, Nguyễn Trung…, nếu có thì thì giờ xin đánh giá lại cho về tính trung thực và chính xác của những con số “thống kê” trong bài đã dẫn, rồi post lên trang BVN để rộng đường trao đổi thông tin.

Xin cám ơn!

Nguyễn Thu

“Ao đục, ao trong”

Nguyên Đình

Xin bạn đọc kiên nhẫn với lời mở đầu này, tôi kể một câu chuyện về bà ngoại tôi, một điền nông dốt “đặc cán mai” (ấy là tôi nói bà tôi dốt chữ thôi, chứ bà ngoại tôi là tấm gương sống cho lũ trẻ chúng tôi). Ngoại tôi ở quê xa, nên mỗi năm được đi thăm bà một lần. Nhà ngoại ít ruộng, nhưng có hai vũng ao chuôm. Năm đó tôi lên tám, theo bà ra thăm ruộng, nhìn thấy có cá chết nổi trên ao, nước đục, nhiều bèo và rác lá phủ. Ngoại bảo tôi chạy tìm cây sào tre. Thắc mắc trong đầu nhưng chưa hỏi, chờ xem ngoại làm gì. Đem sào lại, ngoại bảo tôi thử có khuấy được ao không? Hỏi để làm gì, ngoại chỉ cười không nói, bảo cứ làm đi rồi biết. Hai bà cháu hỳ hục khuấy đục cả ao, tôi thì bảo: “Ngoại làm vậy có khi cá còn chết nhanh, chết nhiều hơn”, ngoại cũng lại chỉ cười. Xong một ao, hỏi ngoại có làm tiếp cái bên kia không, ngoại lắc đầu, bảo để đấy. Thắc mắc và ấm ức mãi. Hai hôm sau lại đi thăm ruộng, hai bà cháu đến xem ao. Cái ao hôm nọ được khuấy đục ngầu, bây giờ trong veo, trong văn vắt, có thể nhìn thấy cá lội tung tăng, không có cá chết thêm nữa. Cái ao còn lại thì cá chết còn nhiều hơn, nổi lềnh bềnh. Bà để vậy cốt chứng minh cho việc nhờ khuấy ao mà cá mới hồi phục và sống được. Nhưng đầu óc trẻ thơ không đủ hiểu mà ngoại tôi cũng không giải thích được lý do, chỉ bảo tôi ông bà làm sao, mình làm vậy.

Thái lan có “loạn” như chúng ta tưởng?

Kami

“Chỉ qua hai vấn đề y tế và giáo dục mà người dân Thái Lan đang được hưởng, tôi nghĩ lại cảnh phải dùng phong bì lót tay cho thầy cô giáo, Bác sĩ, y tá và cả mấy nhân viên hộ lý nếu không muốn người ta gây khó dễ ở bệnh viện, trường học nói riêng hay ở các chốn quan quyền nói chung ở Việt Nam mà sợ khiếp người. Những khi ấy tôi tự thầm hỏi những người bạn Thái Lan mà hiểu rằng ở Việt Nam có cái thứ văn hóa “phong bì” kỳ quặc ấy lại là chuyện đương nhiên được cả xã hội chấp nhận như một thứ thông lệ “Vấn đề đầu tiên là tiền đâu?” thì họ sẽ nghĩ ra sao?”

Thái Lan: Cứu dân chủ bằng phi dân chủThái Lan: Cứu dân chủ bằng phi dân chủ

Joshua Kurlantzick

Một số người muốn xem những lộn xộn đang diễn ra tại Thái Lan như cơ hội để nghi ngờ hiệu quả của thể chế tự do bầu cử đa đảng đối với nền dân chủ thực sự, cũng như từng không giấu sự khoái chí khi thấy những nhà “cách mạng da cam”, “cách mạng nhung” lại bị chính người dân hạ bệ sau khi đã đưa họ lên cầm quyền. Bài viết sau đây của một người am hiểu nội tình Thái cho thấy rõ: Lộn xộn chẳng phải do đa đảng, do tự do biểu tình, mà do chính sự suy thoái của thể chế dân chủ, mà sự suy thoái này lại do sức ỳ của truyền thống độc tài, tham nhũng, gia đình trị, phe nhóm trị vốn bám rễ rất sâu trong những nước đang phát triển.

Con đường đi đến nền dân chủ pháp trị trưởng thành không đơn giản dễ dàng, những vấp ngã, cản trở nhất là trong bước đầu của nó là không tránh khỏi. Nhưng cứ lấy cớ này nọ để trì hoãn (không biết đến bao giờ?) việc dấn thân lên con đường ấy, thì hậu quả có thể không chỉ là những cuộc xuống đường 10.000 người như thế đâu! Nhân đây tưởng cũng nên tạt sang một nước Đông Nam Á khác là Indonesia, một nước độc tài vào 10 năm trước, nghe Tổng thống hiện nay nói sao về “dân chủ”.

Trong bài phát biểu tại Đại hội Phong trào Dân chủ Thế giới lần thứ 6 tổ chức tại thủ đô Jakarta, từ ngày 11 đến ngày 14-04-2010, ông đã nói (đại ý): 1. Nhiều năm trước người ta nghĩ rằng Indonesia chưa sẵn sàng cho đời sống dân chủ, nhưng giới lãnh đạo sáng suốt cùng với ý chí của quần chúng có thể làm nên cuộc chuyển hóa này. 2. Ông chẳng sợ hãi chút nào khi để cho các đảng chính trị cuồng tín tham gia tranh cử, vì ông biết rõ các đảng này không thể đắc cử. Cho nên khi ta tin vào nhân dân, nhân dân biết cách chọn lựa và đạt những thành tựu lớn (dẫn theo “Tìm hiểu về Phong trào Dân chủ Thế giới” của Ỷ Lan, thông tín viên RFA, 20/4/2010).

Hoàng Hưng

Những diễn biến căng thẳng mới đây ở Thái Lan cho thấy tình hình dân chủ ở Thái Lan đã suy thoái. Trên tạp chí Newsweek, nhà nghiên cứu Joshua Kurlantzick (*) giải thích một phần là lỗi của giới trung lưu.

Những người áo đỏ cầm hình Thủ tướng Thái Lan Abhisit Vejjajiva, tập trung ngoài tòa nhà LHQ ở Bangkok để phản đối Chính phủ. Đây là tầng lớp nghèo nổi loạn vì cảm thấy bị tầng lớp trung lưu khinh miệt. Ảnh: Reuters

Hôm qua (22.4), quân đội Thái Lan yêu cầu những người biểu tình áo đỏ giải tán, nếu không quân đội phải dùng sức mạnh để trấn áp. Trong khi đó, những người biểu tình áo đỏ bao vây tòa nhà Liên hiệp quốc (LHQ), kêu gọi LHQ cử lực lượng gìn giữ hòa bình đến Bangkok để ngăn chặn sự trấn áp của quân đội. Những người áo đỏ còn chặn một đường tàu chở 300 binh lính lên tiếp cứu Bangkok.

Biện pháp trấn áp cho thấy tầng lớp trung lưu đang cầm quyền từng thúc đẩy thực thi dân chủ thông qua quyền tự do chính trị hiện nay cũng đang viện đến các chiến thuật ngoài luật pháp và không dân chủ, được cho là để cứu rỗi chế độ dân chủ.

Phi dân chủ để cứu dân chủ

Tầng lớp trung lưu sống ở thành thị của Thái Lan, vốn đã bị sự lạm dụng quyền hành của ông Thaksin làm thất vọng một cách cay đắng và lo lắng ông này trao quyền cho người nghèo, đã nổi loạn. Thay vì thách thức Thaksin thông qua tiến trình dân chủ, chẳng hạn như bằng việc ủng hộ các đảng đối lập hay bắt đầu những tờ báo của riêng họ, họ đã lật đổ chế độ dân chủ bằng hành động chấm dứt các thể chế của Chính phủ và kêu gọi một cuộc đảo chính quân sự thậm chí trong khi tuyên bố ủng hộ chế độ dân chủ.