Căng thẳng trên Biển Đông: có thể có một giải pháp?

Carlyle A. Thayer

HỎI: Đánh giá của ông về những căng thẳng gia tăng gần đây nhất trên Biển Đông là gì?

ĐÁP: Cả Trung Quốc và Việt Nam đang đi tới tiến trình xung đột nếu họ không ngưng việc gia tăng những rủi ro trong việc đáp trả lẫn nhau. Việt Nam đã phản đối các hành động của tàu dân sự giám sát biển Trung Quốc trong vụ cắt cáp, bằng cách gửi các tàu hộ tống đi cùng với các tàu thăm dò dầu khí của mình. Nếu Trung Quốc gửi thêm tàu tới để thực thi quyền tài phán của họ, có mỗi khả năng xảy ra sự cố như một vụ va chạm hoặc thậm chí đọ súng tùy thuộc vào hành động khiêu khích.

Phản ứng của Trung Quốc với thái độ thù địch ngay từ đầu. Thậm chí Trung Quốc còn không them điều tra bất kỳ sự cố nào. Hành vi của Trung Quốc có khả năng nhấn chìm các cuộc đàm phán đang thực hiện giữa Trung Quốc và ASEAN trong việc áp dụng các hướng dẫn thực hiện Tuyên bố ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) năm 2002 và do đó cản trở kế hoạch cho một bộ luật ràng buộc pháp lý hơn: Quy tắc Ứng xử.

Ý kiến của Carlyle A. Thayer về tình hình Biển Đông

Biển Đông: sự quan tâm của Hoa Kỳ là gì?

Carlyle A. Thayer

HỎI: Một số nhà quan sát đã tiên đoán rằng sự tham gia của Mỹ trong tranh chấp xoay quanh lợi ích của chính họ sẽ bị ảnh hưởng trong vấn đề này. Đánh giá này của ông là gì?

ĐÁP: Dĩ nhiên Hoa Kỳ sẽ hành động dựa trên lợi ích quốc gia của họ. Họ đã tuyên bố rằng an toàn và tự do hàng hải ở biển Hoa Nam (Biển Đông) là lợi ích quốc gia. Trung Quốc chịu nhịn không can thiệp vào lợi ích này. Nếu Trung Quốc đã can thiệp, họ sẽ phải đối mặt với sức mạnh hải quân và không quân Mỹ.

Hoa Kỳ có lợi ích lớn hơn trong việc phát triển mối quan hệ tốt với Trung Quốc, gồm cả mối quan hệ quân sự giữa hai nước. Mỹ không muốn bị mắc bẫy – bị lôi kéo vào – đứng về bên nào trong tranh chấp lãnh hải trên biển Hoa Nam.

Philippines sẽ đưa Trung Quốc ra Liên Hợp Quốc

Thanh Mai

Tàu tuần tra Haixun 31 của Trung Quốc vừa rời Quảng Đông. Trên hành trình đến thăm Singappore, tàu này qua các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Ảnh: Xinhua

Bộ Ngoại giao Philippines sẽ trình lên Liên hợp quốc một bản báo cáo về các hành động của Trung Quốc trên vùng nước mà Manila tuyên bố có chủ quyền ở Biển Đông.

Tờ Sun Star của quốc đảo dẫn lời một quan chức phủ tổng thống Philippines cho biết văn bản này đang được Bộ Ngoại giao chuẩn bị

"Cần nhanh chóng trình lên Liên hợp quốc", ông Ricky Carandang, người đứng đầu cơ quan phát triển và chiến lược truyền thông thuộc phủ tổng thống, nói hôm qua.

Carandang nói thêm rằng Philippines sẽ trình một văn bản khác lên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), bởi các vụ việc đã và đang diễn ra cần được thông tin "giữa các nước láng giềng ASEAN của chúng ta".

Được hỏi về khả năng nhanh chóng giải quyết tranh chấp trên Biển Đông, Carandang nhận xét rằng hiện còn quá sớm để có thể đi đến một thỏa thuận với các bên liên quan. Tương tự, Philippines cho rằng hiện nay cũng không phải là thời điểm thích hợp để theo đuổi một cơ chế thăm dò tài nguyên chung với các bên tranh chấp ở Trường Sa.

Trung Quốc tập trận ở Biển Đông

Một cuộc tập trận của Trung Quốc ở Biển Đông Ảnh: wordpress

Truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin, nước này đang tiến hành các cuộc tập trận kéo dài ba ngày ở Biển Đông và dự kiến tăng cường lực lượng tuần tra hàng hải ngoài khơi.

Thông tin đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc có nhiều tranh cãi chủ quyền ở Biển Đông với những nước láng giềng.

Trung Quốc có tuyên bố chủ quyền chồng lấn với bốn nước Đông Nam Á gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei tại Biển Đông – vùng biển giàu tài nguyên dầu khí. Gần đây, cả Philippines và Việt Nam đều lên tiếng phản đối hành động của các tàu Trung Quốc tại vùng biển thuộc chủ quyền hai nước.

Sau những chỉ trích của láng giềng và việc Philippines khẳng định mong muốn tìm kiếm sự giúp đỡ từ Mỹ, Bắc Kinh đã cam kết không dùng vũ lực để giải quyết tranh chấp hàng hải.

Tuần này, Trung Quốc khoan thăm dầu tại Biển Đông

Nguyễn Đăng Thính

Theo báo Chosun (Hàn Quốc), tuần này, Trung Quốc (TQ) sẽ khoan thăm dầu tại Biển Đông. Một giàn khoan nước sâu khổng lồ mang tên Marine Oil 981 lần đầu tiên sẽ được thử nghiệm để chuẩn bị cho việc triển khai khoan thăm dầu trên Biển Đông vào tháng 7 tới.

Giàn khoan này thuộc Tập đoàn Dầu khí ngoài khơi lớn nhất TQ (CNOOC). Kinh phí xây giàn khoan vào khoảng 6 tỉ nhân dân tệ (923 triệu USD). Dù chưa cập nhật địa điểm cụ thể, nhưng theo một số nguồn tin, nơi TQ tiến hành khoan sẽ là vùng biển Trường Sa.

Dàn khoan khủng "Dầu Khí Hải Dương 981" của Trung Quốc. Ảnh: Tư liệu

Bảo vệ chủ quyền Biển Đông: Xác định mục tiêu chiến lược hợp lý

PGS.TS Nguyễn Bá Diến

Thực chất của việc bảo vệ thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế là bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Trong ảnh: câu cá thu để mưu sinh. Ảnh: Đoàn Đạt

SGTT.VN – Nếu thoả hiệp, e ngại trước sức ép của Trung Quốc và không hoạch định được một chiến lược hợp lý, Việt Nam sẽ luôn ở trong tình trạng bị động đối phó và dần dần sẽ mất chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, phần lớn thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế ở Biển Đông.

Theo phân tích của chủ nhiệm bộ môn luật Quốc tế, giám đốc trung tâm Luật biển và hàng hải quốc tế, khoa luật – đại học Quốc gia Hà Nội, một trong những nhiệm vụ cấp bách hiện nay là xác định mục tiêu chiến lược để bảo vệ vững chắc chủ quyền ở Biển Đông.

Xác định được mục tiêu chiến lược hợp lý có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, là định hướng cho việc hoạch định chiến lược và đề ra những biện pháp cần thiết trước mắt và trong những thập kỷ tới, góp phần làm phá sản tham vọng thôn tính Biển Đông của Trung Quốc, bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, góp phần giữ gìn hoà bình và an ninh trong khu vực và trên thế giới.

Trong bối cảnh hiện nay, mục tiêu chiến lược của chúng ta cần bao gồm bốn bộ phận cấu thành.

Quay quắt với mơ ước được ra khơi

Phạm Anh (bài và ảnh)

Tàu cá QNg 95 031 TS của thuyền trưởng Nguyễn Tấn Lự ở xã Bình Châu, huyện Bình Sơn bị Trung Quốc bắt ngày 23.7.2009 và thả về cảng Sa Kỳ – Quảng Ngãi ngày 14.8.2009 sau khi lấy hết Icom, máy định vị và toàn bộ ngư cụ trên tàu.

SGTT.VN – Nhìn nhà của anh Dương Thành Vinh (40 tuổi), không có ai nghĩ là nghèo. Đoán được suy nghĩ của chúng tôi, anh Vinh lắc đầu: “Nát giậu rồi, bây giờ chỉ còn bờ tre thôi chú em ơi!”

Theo anh Vinh, anh có ba lần bị tàu nước ngoài bắt, trong đó hai vỏ tàu cá trị giá khoảng 500 triệu đồng và hiện nay anh đang mắc nợ trên 100 triệu đồng. “Bây giờ anh Vinh đi làm thuê, ăn chẳng đủ, biết lấy đâu tiền trả nợ cho bà con”, vợ anh Vinh, chị Bùi Thị Lành buồn rầu nói.

Thế cùng lực kiệt

Chỉ một bé trai hơn ba tuổi đang ôm anh Vinh, chị Lành nói, đó là con út Dương Thành Quý của anh chị. Vào tháng 6.2009, anh Vinh bị bắt, lúc đó, cháu Quý mới được 7 – 8 tháng tuổi còn đứa lớn nhất nhà là Dương Thị Thu Uyên, đang học lớp 9. Do ba Vinh bị tàu nước ngoài bắt tàu, Uyên cũng nghỉ học luôn trong đợt ấy rồi vào TP.HCM làm thuê phụ mẹ nuôi em.

Trả lời chúng tôi về việc Nhà nước có giúp gì cho anh không sau những lần gặp nạn, anh Vinh nói chủ yếu là giúp gạo ăn và thêm chút tiền của các tổ chức, cá nhân, nhưng không thấm thía vào đâu. Con tàu có công suất 80CV bị Trung Quốc bắt giữ năm 2009, anh đã không lấy lại được, cũng không được hỗ trợ gì. Theo anh Vinh, ở Quảng Ngãi, tàu 90CV trở lên đi đánh bắt xa bờ mới được hỗ trợ. Anh Vinh cho biết hiện anh rất khát khao có được một con tàu mới để ra khơi nhưng thế cùng lực kiệt rồi, anh không biết lấy gì để mua sắm tàu mới.

Từ sàn diễn tới lòng đường

Blogger Người Buôn Gió

Chủ nhật ngày 12-6-2011.

Chỉ một nhóm hơn trăm người mang theo những khẩu hiệu, băng rôn bày tỏ sự phản đối Trung Quốc xâm phạm trắng trợn lãnh thổ Việt Nam, đoàn người tuần hành từ đại sứ quán Trung Quốc đi qua những phố lớn đến hồ Gươm rồi trở lại đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội.

Chiến lược của Trung Quốc trên biển Đông và triển vọng xung đột vũ trang

Carlyle A. Thayer

Do sự cố cắt cáp lần thứ hai giữa một tàu đánh cá của Trung Quốc và một tàu thăm dò Việt Nam, chúng tôi muốn ông đánh giá những điều sau đây:

1- Đánh giá của ông về hành động của Trung Quốc là gì? Hành động đó nghiêm trọng như thế nào? Chúng ta có thể nghĩ rằng sự quyết đoán hơn thế này nữa sẽ đến từ Trung Quốc?

ĐÁP: Hành động của Trung Quốc đại diện cho một làn sóng mới về sự khẳng định chủ quyền một cách hiếu chiến trên biển Đông. Trung Quốc đang thiết lập một cơ sở pháp lý để chứng minh rằng họ "quản lý Biển Đông" và có quyền quản lý hành chính ở đó. Hành động của Trung Quốc rất nguy hiểm bởi vì họ không dựa trên sự hiểu biết chung về luật pháp quốc tế. Thậm chí còn nghiêm trọng hơn bởi vì Trung Quốc từ chối làm rõ, một cách chính xác những gì mà họ tuyên bố chủ quyền. Tuyên bố của Trung Quốc thì mơ hồ và do đó gây hiểu lầm.

Bảo vệ chủ quyền: Công khai để thống nhất lòng dân

Lê Nhung

Giáo sư, Tiến sĩ Hồ Trọng Ngũ: "Công khai thông tin để tạo sự đồng thuận về lòng dân". Ảnh: Lê Nhung

"Công khai thông tin, tuyên truyền thống nhất, sâu rộng, bày tỏ thái độ rõ ràng để tạo sự đồng thuận trong nhân dân là một nhân tố cốt tử để bảo vệ Tổ quốc. Dân phải tin là nhà nước có đủ bản lĩnh, kinh nghiệm và quan hệ quốc tế để bảo vệ giữ gìn chủ quyền đất nước". Giáo sư, Tiến sĩ Hồ Trọng Ngũ, Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh Quốc hội nói về tình hình Biển Đông.

Thống nhất được lòng dân sẽ chiến thắng

Ông nhìn nhận như thế nào về các sự việc liên tiếp xảy ra giữa Việt Nam và Trung Quốc trên biển Đông thời gian qua?

– Những việc xảy ra vừa rồi không chỉ là sự cố của ngày hôm nay mà là những chuyện sẽ xảy ra trong tính toán chiến lược của Trung Quốc.

Trung Quốc đưa tàu hải tuần lớn nhất tới vùng tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

Đức Tâm

Tàu Hải tuần 31 của Trung Quốc. Ảnh chụp ngày 25/03/2011 REUTERS

Hôm nay, 16/06/2011, Bắc Kinh nhật báo, được Reuters trích dẫn, chạy hàng tựa lớn, “Tàu hải tuần lớn nhất của chúng ta đi tuần tra Nam Hải”. Vào lúc căng thẳng gia tăng tại Biển Đông, Trung Quốc hải sự cục, cơ quan quản lý an toàn hàng hải của Trung Quốc, cho biết ngày hôm qua, Hải tuần 31, tàu tuần tra lớn nhất hiện nay của Trung Quốc đã rời khu vực biển phía nam Trung Quốc để tiến về hướng Singapore, đi qua sát khu vực quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Báo chí Trung Quốc nói rõ mục đích của chuyến đi của tàu Hải tuần 31: đó là giám sát các tuyến hàng hải, thanh tra các vùng đang thăm dò dầu khí và bảo vệ an ninh hàng hải.

Hãng Reuters nhận định, tất cả những công việc mà tàu Hải tuần 31 sẽ tiến hành đều có thể gây ra những chạn trán, xung đột với các nước đang có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc.

Thế nhưng, khi đưa tin tàu Hải tuần 31 được điều động tới khu vực này, báo chí Trung Quốc không hề đả động tới những căng thẳng hiện nay tại Biển Đông, nghiễm nhiên coi vùng biển này thuộc chủ quyền của Trung Quốc. Theo Bắc Kinh, nhiệm vụ của tàu Hải tuần 31 là sẽ tuần tra những vùng biển mà Trung Quốc đã phát triển tại Nam Hải và bảo vệ các quyền lợi hàng hải và chủ quyền quốc gia.

Việt Nam chứng tỏ quyết tâm bảo vệ lãnh hải trên Biển Đông

Thanh Phương

Tàu hải quân Việt Nam. Ảnh:www.hcmutrans.edu.vn

Ngày thứ hai vừa qua, 13/6/2011, chính phủ Việt Nam đã ban hành một nghị định về những trường hợp được miễn gọi nhập ngũ trong thời chiến. Nghị định này có hiệu lực kể từ ngày 1/8. Nghị định đã được một số tờ báo chính thức loan tải mà không có một lời giải thích nào và trên mạng cũng có rất nhiều người thắc mắc sao chỉ nói đến những trường hợp miễn gọi nhập ngũ.

Trong bối cảnh mà căng thẳng trên Biển Đông gia tăng sau những hành động gây hấn của Trung Quốc, theo một số nhà phân tích, nghị định nói trên là nhằm chứng tỏ Việt Nam sẵn sàng bảo vệ chủ quyền lãnh hải của mình.

Trước khi ban hành nghị định về nhập ngũ, ngày 8/6, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, nhân Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam năm 2011 tại thành phố Nha Trang, đã tuyên bố: “Nhân dân Việt Nam, đất nước Việt Nam có đủ ý chí quyết tâm và sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc để giữ gìn, bảo vệ các vùng biển và hải đảo của mình”.

Một dấu hiệu đáng chú ý khác, đó là báo điện tử của Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 11/6 vừa qua đã đăng một bài báo lên án điều mà tờ báo này gọi là “Những bước đi có tính toán, có hệ thống của Trung Quốc trên Biển Đông”. Theo bài báo, Trung Quốc đang cố gắng phức tạp hóa vấn đề Biển Đông để thực hiện các mưu đồ của họ, bằng việc “biến cái của người khác thành của mình, biến vùng biển không tranh chấp thành vùng biển có tranh chấp, đòi chia sẽ tài nguyên và quyền kiểm soát biển trên vùng biển của những nước khác, dưới chiêu thức ”gác tranh chấp cùng khai thác”.