Đeo đuổi cả khoa học lẫn nghệ thuật

Hằng Nga

Đối với Nguyễn Đình Đăng, vật lý và hội họa dường như là hai mặt của lẽ sống mà anh đã chọn và đeo đuổi suốt cuộc đời mình.

Cha tôi đậu cử nhân toán học, mẹ tôi tốt nghiệp chuyên khoa nhi tại Paris. Hồi hương năm 1954, mẹ tôi trở thành nữ bác sĩ đầu tiên ở Hà Nội…”, Nguyễn Đình Đăng nói về gốc gác của mình với niềm tự hào không cần che giấu. Người cha đáng kính của anh cũng chính là người thầy đã dạy anh toán, vẽ, tiếng Anh và tiếng Pháp sau này.

Trung Quốc sẽ xuất khẩu lò phản ứng hạt nhân sang Việt Nam

Tin Asia News cho biết Trung Quốc, nước xây dựng các nhà máy điện hạt nhân lớn nhất trên thế giới, đang định xây thêm các nhà máy điện hạt nhân thế hệ thứ hai tại các quốc gia láng giềng như Việt Nam, Malaysia, Thái Lan, Singapore, và Pakistan.

Ngoài ra, từ nay đến năm 2020, Bắc Kinh cũng muốn gia tăng sản lượng hạt nhân dân sự trong nước lên gấp 6 lần.

Sau thảm họa hạt nhân tại Fukushima, Nhật Bản, Trung Quốc đã tăng cường công tác bảo đảm an toàn hạt nhân của mình.

Sau 13 năm phát triển, Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia CNNC của Trung Quốc đã phát triển thành công một lò phản ứng mới có thể tạo ra lượng điện đủ cung cấp cho 831.000 hộ gia đình trong nước.

Hiện Trung Quốc muốn tập trung xuất khẩu kỹ thuật hạt nhân sang các nước lân cận trong khu vực, trong đó có Việt Nam.

Nguồn: Asia News, Spero News, Nextbigfuture.com

Nguồn: voanews.com

Đằng sau sự cố Fukushima

Pierre Darriulat

Nhà máy điện hạt nhân Fukushima bị hư hại sau thảm họa động đất và sóng thần hồi tháng 3 (ảnh:DigitalGlobe/AFP/Getty Images)

Năng lượng hạt nhân là một vấn đề kinh tế – chính trị lớn của thế giới hiện nay. Nó có tác động khác nhau đến các nước phát triển và đang phát triển. Sự cố gần đây tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima, Nhật Bản, đã tạo nên một làn sóng phản ứng gay gắt trên toàn thế giới, đòi hỏi cần phải có những nhận định về nó.

Khái quát tóm tắt tình hình ở các nước phát triển

Các nhà vật lý hạt nhân cùng thế hệ với tôi đã trưởng thành, trở thành các nhà khoa học, song hành cùng sự phát triển của nhà máy điện hạt nhân và các ứng dụng khác vì mục đích hòa bình − như chúng ta vẫn nói – của năng lượng hạt nhân. Một thập kỷ sau, chúng tôi đã được chứng kiến sự ra đời của Câu lạc bộ Rome do Aurelio Peccei với những bày tỏ lo ngại nghiêm túc về “Giới hạn của sự phát triển” (The Limits to Growth). Tại thời điểm đó, chúng tôi có một niềm tin mãnh liệt rằng: điện hạt nhân sẽ giải quyết vấn đề về suy giảm nguồn dự trữ nhiên liệu hóa thạch và điện hạt nhân sẽ là chìa khóa cho nhu cầu phát triển đang bùng nổ của hành tinh. Người ta kỳ vọng trong vòng vài thập kỷ, năng lượng nhiệt hạch sẽ mang đến cho nhân loại một nguồn năng lượng sạch, không giới hạn. Dĩ nhiên, chúng tôi nhận thức được những đòi hỏi khắt khe về an toàn khi vận hành các lò phản ứng hạt nhân, nhưng chúng tôi đã nghĩ rằng, đó là vấn đề có thể giải quyết được và theo thời gian chúng tôi sẽ tiếp tục cải thiện khả năng kiểm soát năng lượng hạt nhân.

Biểu tình chống hạt nhân trước Sứ quán Việt Nam tại Bangkok

Tú Anh

Những người đấu tranh chống năng lượng nguyên tử biểu tình trước Đại sứ quán Việt Nam tại Bangkok ngày 26/4/11. Reuters.

Từ 24 giờ qua, các cuộc biểu tình chống năng lượng nguyên tử được tổ chức tại nhiều nơi trên thế giới mà đông đảo nhất là ở Pháp và Đức, nơi phong trào bảo vệ môi trường phát triển mạnh. Tại Thái Lan, đặc biệt có một nhóm thành viên chống hạt nhân biểu tình trước Sứ quán Việt Nam.

Bản tin trên mạng của Bangkok Post cho biết vào sáng 26/4 một số thành viên chống năng lượng hạt nhân đã tập họp trước Sứ quán Việt Nam tại Bangkok và phổ biến một bức thư ngỏ.

Bức thư quan ngại về dự án nhà máy nguyên tử đầu tiên tại Việt Nam xây ở Bình Thuận có thể bị tai nạn như ở Fukushima, mà Bình Thuận thì chỉ cách tỉnh Ubon Ratchathani của Thái có 800 km. Các tác giả bức thư kêu gọi ASEAN buộc các thành viên phải tuân thủ luật pháp quốc tế, bồi thường cho dân chúng bị nhà máy hạt nhân gây tác hại.

Nhóm này cũng bày tỏ quan ngại về các lò điện nguyên tử của Trung Quốc.

Sáng kiến phản đối trên đây do giới Giáo sư đại học Ubon đưa ra. Trong số các nhà giáo này có ông Thanakhom Rojrangsikul và vợ, cả hai người đều gốc Việt sinh trưởng tại Thái. Vị Giáo sư này nói rằng vì tương lai cho các thế hệ mai sau, ông không muốn Hà Nội xây nhà máy điện hạt nhân.

Thảm họa hạt nhân Chernobyl

Victor Sebestyen

T.K. dịch

Đây là bản dịch chương “Chernobyl: Nuclear Disaster” trong cuốn Revolution 1989 – the Fall of the Soviet Empire của nhà báo Victor Sebestyen, sinh tại Hungary, sống và làm việc cho nhiều tờ báo tại Anh Quốc. Sách do Nhà Pantheon Books xuất bản năm 2009 tại New York. Tiêu đề nhỏ do người dịch đặt.

Chernobyl là một thảm họa ghê gớm của Liên Xô và nhân loại, nhưng quan trọng hơn, thảm họa ấy là cơ hội làm phơi ra cái cố tật lưu cữu của cơ chế cộng sản, nó từng ăn sâu vào não trạng và phá hoại tính người, làm biến chất đối với tầng lớp quyền chức trong cơ chế ấy. Đó là căn bệnh nói dối trắng trợn, coi rẻ tính mạng dân chúng và lừa mị thế giới được đến chừng nào hay chừng đó. Khi hậu quả của ngọn lửa phóng xạ Chernobyl đang bùng lên khủng khiếp, nhiều đám mây phóng xạ bay sang Tây Âu che kín bầu trời châu Âu làm mức độ phóng xạ trong không khí tăng lên hàng trăm lần, và các máy đo hiện đại của phương Tây đều đã có chỉ báo báo động khẩn cấp, thì những kẻ độc tài ở điện Kremlin, dưới áp lực của quân đội và của thói quen bưng bít đến cùng mọi sự thật, vẫn một mực… im hơi lặng tiếng. Và người đứng đầu cơ quan tình báo KGB thuở đó, ông Viktor Chebrikov liền nghĩ ngay ra được một cách “đối phó lợi hại” là rêu rao lên rằng “có một âm mưu bêu xấu Cộng hòa Liên bang Xô Viết”, rằng phải sử dụng các biện pháp nhằm “kiểm soát hành vi của các nhà ngoại giao và phóng viên nước ngoài, hạn chế cơ hội thu thập thông tin của họ về Chernobyl” và “phá vỡ việc họ dùng chúng để đẩy mạnh một chiến dịch chống Xô Viết tại phương Tây”. Than ôi, Liên Xô đã sụp đổ lâu rồi, nhưng cứ so sánh mà xem miệng lưỡi những kẻ chết tiệt còn sót lại trong đám đồ đệ Staline, Maotsétung khu trú trên một vài vùng của trái đất hiện nay, cái cách lên giọng đổ vấy mọi chuyện cho “bọn thù địch nước ngoài âm mưu phá hoại Nhà nước XHCN” có phải vẫn là ngón sở trường bất di bất dịch làm nên phong cách đặc thù của một típ người nó không phải là con người theo nghĩa bình thường, nói cách khác nó khu biệt với tính nhân loại – bao gồm tình thương, lương tri, đạo lý làm người, nỗi hổ thẹn khi phẩm chất người bị hạ thấp – của loài người nói chung hay không? Và nói như tục ngữ Việt Nam thì rõ thật “cà cuống chết đến đít vẫn còn cay”. Nguyễn Huệ Chi

Việt Nam trước cuộc tổng rà soát về điện hạt nhân trên toàn thế giới

GS.TS Phạm Duy Hiển

Mô hình nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận do Nga xây dựng.Ảnh: Tiến Dũng

SGTT.VN – Cuộc tổng rà soát điện hạt nhân hiện nay trên toàn thế giới sẽ quyết định số phận của ngành công nghiệp này thời hậu Fukushima. Điện hạt nhân sẽ rơi vào vòng xoáy thoái trào mới sau một giai đoạn hồi sinh quá ngắn ngủi, hay sẽ gượng đứng dậy bước tiếp?

Nếu bước tiếp, chắc chắn những chuẩn mực an toàn mới sẽ cao hơn hẳn, tiêu chí lựa chọn địa điểm sẽ gắt gao hơn, cần phải có nhân lực chuyên nghiệp hơn nhất là ở các nước đang phát triển, sẽ có thêm nhiều ràng buộc hơn trong luật pháp và quan hệ quốc tế, thời gian thẩm định và xây dựng nhà máy sẽ kéo dài…, tất cả sẽ đẩy điện hạt nhân lên một mặt bằng giá mới.

Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc tổng rà soát này. Không nên vội vàng tuyên bố “chương trình điện hạt nhân của chúng ta đã được nghiên cứu kỹ lắm rồi, không cần phải thay đổi gì”, hoặc “không lo, chúng ta sẽ có những lò phản ứng (LPU) thế hệ 3 an toàn hơn”. Ngược lại, thiết nghĩ cũng không nên vội vàng giã từ một mục tiêu đã chọn khi chưa luận chứng được phương án nào khả dĩ thay thế nó.

Vậy hãy dành thời gian xem lại mình qua những bài học nóng hổi từ Fukushima trước khi quyết định dừng lại hay bước tiếp.

Lẩm cẩm Thiên hạ sự hay là “Bản tin trong ngày”

(Gián tiếp phúc đáp Tiến sĩ Phùng Liên Đoàn)

Lẩm Cẩm Lão Gia

Thưa ông Tiến sĩ Phùng Liên Đoàn. Cách đây vài ngày, đọc bài phản hồi gián tiếp “Động đất, sóng thần, và tai nạn lò hạt nhân Fukushima Daiichi tại Nhật” của ông Tiến sĩ do BVN đăng tải mà Lẩm Cẩm Lão Gia tôi xây xẩm mặt mày. Lẩm Cẩm Lão Gia tôi xây xẩm mặt mày bởi mớ kiến thức hủ lậu của một người tốt nghiệp Mẫu giáo hệ Tại chức không đủ “tiêu hóa” hết nội dung một bài viết mà ông Tiến sĩ đã gởi trọn cả “tâm và tầm” của một người đã từng làm trong lãnh vực Điện hạt nhân mấy chục năm trời cũng như tấm lòng của một người luôn hướng về Đất mẹ. Một bài viết mà giới com sĩ đã phải thốt lên rằng:

Động đất, sóng thần, và tai nạn lò hạt nhân Fukushima Daiichi tại Nhật

Gián tiếp trả lời thư ngỏ của Lẩm Cẩm Lão Gia

Phùng Liên Đoàn

Tiến sĩ Phùng Liên Đoàn

Ngày 11 tháng 3 vừa qua, một cuộc động đất ở độ 9 Richter đã xảy ra ngoài biển cách bờ bể phía Đông đảo Honshu Nhật Bản khoảng 25 km. Đây là một động đất to nhất trong lịch sử ghi được tại Nhật và to thứ tư trên thế giới theo tài liệu lịch sử nhiều trăm năm qua. Ngoài các đổ vỡ ban đầu do động đất, con sóng thần cao 10m đã lừng lững áp vào mấy trăm km bờ bể Honshu phía Bắc Tokyo, cuốn đi nhà cửa, xe cộ, đồng áng như một nạn hồng thủy ta chỉ nghe qua huyền thoại. Tính đến cuối tháng Ba đã có gần 30,000 người chết và mất tích, và sự thiệt hại về vật chất thì lên đến nhiều trăm tỷ Mỹ Kim.

Thư gởi Tiến sĩ Phùng Liên Đoàn

Lẩm Cẩm Lão Gia

Kính gởi Ông Tiến sĩ,

Thưa ông,

Cách đây vài ngày, Lẩm Cẩm Lão Gia tôi được đọc bài viết “Thorium có thể thay thế uranium?” của Ông Tiến sĩ được BVN đăng tải. Cá nhân Lẩm Cẩm Lão Gia tôi rất ngưỡng mộ Tiến sĩ bởi sự uyên bác trong lĩnh vực nhà máy điện hạt nhân (ĐHN) – một lĩnh vực mà Tiến sĩ đã nghiên cứu và làm việc trong mấy chục năm trời. Lẩm Cẩm lão Gia tôi cũng hoàn toàn đồng ý với Ông Tiến sĩ về sự an toàn của các công trình nhà máy điện hạt nhân bởi những vụ tai nạn gây rò rỉ phóng xạ nguy hiểm chết người từ các nhà máy ĐHN chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay kể từ khi ĐHN được con người đưa vào sử dụng.

Thế nhưng, nếu nói rằng “Người ta có, mình có” hay “Người ta làm được, mình cũng làm được” hoặc “ĐHN rất an toàn vì thế chúng ta không phải lo” thì Lẩm Cẩm Lão Gia tôi e rằng chúng ta đã đi qua một phạm trù khác hoàn toàn, thưa Ông Tiến sĩ. Có lẽ, Ông Tiến sĩ là một Nhà khoa học được đào tạo thành tài và làm việc ở xứ sở Tư bản nên Tiến sĩ không quen, không nằm lòng ba cái chuyện “lách luật, hoa hồng hoa huệ, lại quả, rút ruột” nên Tiến sĩ đã nghĩ rằng “họ cũng như Ông” trong việc làm và trách nhiệm. Và cũng chính bởi sự “thẳng ruột ngựa” này của Ông Tiến sĩ mà Lẩm Cẩm Lão Gia tôi càng quý mến và ngưỡng mộ Ông nhiều hơn.

Lòng tin không thể mua bằng tiền

GS Phạm Duy Hiển Những công nhân bị phơi nhiễm phóng xạ đang được lực lượng cứu hộ di chuyển đến bệnh viện. Ảnh: Reuters   LTS. Mấy ngày qua, chuyên mục này cập nhật những sự kiện nổi bật nhất về tai nạn tại Nhà máy điện nguyên tử Nhật Fukushima và cố gắng giải thích bản chất khoa học của những vấn đề vốn rất phức tạp. Câu chuyện còn đang diễn biến, nhưng Nhật ký đã đến lúc phải tạm dừng. Nguyên tố phóng xạ plutonium (Pu), mối quan tâm của rất nhiều người, rốt cuộc cũng đã tìm thấy trong đất quanh nhà máy Fukushima vào chiều 28.3. Kết quả phân tích Pu do TEPCO công bố cho thấy hiện trạng ở Fukushima khá trầm trọng. Đã tìm thấy plutonium TEPCO phát hiện được ba đồng vị Pu-238, Pu-239 và Pu-240 (vẫn chưa thấy Pu-241). Chúng đều sống rất lâu. Pu-238 sau 87 năm mới phân rã bớt một nửa, hai đồng vị kia còn sống lâu hơn, 24.100 năm và 6.500 năm. Pu không tồn tại trong tự nhiên. Ở hai lò số 1 và 2, nó do U (uranium) sinh ra từ phản ứng với nơtrôn, sinh ra càng nhiều khi lò chạy càng lâu. Tỷ lệ giữa các đồng vị cũng thay đổi theo thời gian chạy lò. Riêng ở lò số 3, Pu là nhiên liệu trộn chung với U, nên có mặt ngay từ khi lò bắt đầu hoạt động.

Fukushima: Một cảnh báo đối với nhân loại

Nguyễn Khắc Nhẫn Trước tai biến này, Viện sĩ Anatoli Alexandrov vẫn quả quyết rằng những nhà máy của Liên Xô có thể được xây dựng ngay tại Place Rouge vì hết sức an toàn. Trong khi đó, một chuyên gia hàng đầu về lò hạt nhân của Mỹ, GS Arnold Gundersen lại cho rằng hiện nay không nên xây cất thêm một nhà máy điện hạt nhân nào khác trên thế giới. N.K.N.

Việt Nam nên dừng chương trình điện hạt nhân

Đức Tâm   Quang cảnh tàn phá ở khu lò hạt nhân số 1 và 2 Fukushima, Nhật Bản, ngày 23/03/2011 (Reuters)   Nếu không xử lý được các sự cố đang xảy ra, thì thảm họa hạt nhân Fukushima, Nhật Bản, sẽ còn lớn hơn nhiều so với thảm họa Tchernobyl. Từ hơn hai tuần nay, trước những khó khăn, lúng túng của các nhân viên kỹ thuật Nhật Bản trong việc khắc phục hàng loạt vụ nổ, hỏa hoạn liên tiếp xảy ra ở các lò hạt nhân Nhà máy điện Fukushima, theo giới chuyên gia, lời cảnh báo nói trên là có cơ sở và chính đáng. Ngay sau sự cố Fukushima, tất cả các nước hiện khai thác điện hạt nhân đã có phản ứng nhanh chóng, thông báo sẽ tiến hành tăng cường kiểm tra, rà soát lại các biện pháp bảo đảm an toàn, sẵn sàng đóng cửa những cơ sở không đáp ứng tiêu chuẩn, hoặc đã cũ. Nhiều quốc gia chuẩn bị phát triển điện hạt nhân tuyên bố đình chỉ, xem xét lại các dự án trong lĩnh vực này. Còn tại Việt Nam, giới hữu trách trấn an công luận một cách ngắn gọn: sẽ ưu tiên chú trọng đến vấn đề an toàn hạt nhân. Điều này có nghĩa là không có gì thay đổi trong kế hoạch xây dựng 8 lò hạt nhân trong những năm tới.